Cilat vende janë shtëpia e njerëzve më të arsimuar në Europë?

Popullsia me arsim të lartë, që është niveli më i lartë, ndryshon ndjeshëm në të gjithë Europën, sipas të dhënave në dispozicion. Mesatarisht, pothuajse një e treta e moshës 25-74 vjeç në Bashkimin Europian kanë një diplomë të arsimit të lartë, duke përfshirë universitetet publike dhe private, kolegjet, institutet e trajnimit teknik dhe shkollat profesionale. Niveli arsimor gjithashtu ndryshon sipas moshës dhe gjinisë.

Nivelet arsimore përkufizohen si të ulëta (më pak se shkolla e mesme), e mesme (shkollë e mesme) ose e lartë (studime universitare). Klasifikimi i agjencisë evropiane të të dhënave Eurostat bazohet në klasifikimin standard ndërkombëtar të arsimit (ISCED) dhe i referohet:

• I ulët: arsimi parafillor, fillor dhe i mesëm i ulët (nivelet ISCED 0–2);
• Mesatarisht: arsimi i mesëm i lartë dhe pas të mesëm jo-terciar (niveli ISCED 3 dhe 4);
• I lartë: arsimi terciar (nivelet ISCED 5–8). Ai përfshin universitete publike dhe private, kolegje, institute të trajnimit teknik dhe shkolla profesionale.

Në vitin 2022, 31.8 % e njerëzve të moshës 25-74 vjeç në BE kishin një arsim të lartë, duke filluar nga 17.4 % në Rumani në 49.8 % në Irlandë. %jet e të diplomuarve të arsimit të lartë ishin më të larta se mesatarja e BE-së në vendet nordike dhe baltike. Suedia dhe Norvegjia renditen në vendin e tretë dhe të katërt me mbi 45 % të të diplomuarve të arsimit të lartë.

Nga popullsia letoneze, 44 % kishin një diplomë të arsimit të lartë. Vendet e tjera nordike dhe baltike gjithashtu kishin %je më të lartë se mesatarja e BE-së në të diplomuarit e nivelit terciar. Në Mbretërinë e Bashkuar, 43.5 % e popullsisë së moshës 25-74 vjeç kishte një arsim të lartë, i cili ishte mbi vendet e ‘Katër të Mëdha’ të BE-së. Franca (38.2 %) kishte peshën më të lartë mes tyre, e ndjekur nga Spanja (38 %).

Pas Rumanisë, Italia kishte %jen më të ulët të të diplomuarve të nivelit terciar me 18.5 %. Kjo shifër ishte gjithashtu pak nën mesataren e BE-së në Gjermani (31.5 %). %ja e popullsisë me arsim të lartë ishte dukshëm më e ulët në vendet kandidate për në BE. Turqia kishte %jen më të lartë të popullsisë me arsim të ulët deri tani, ku dy të tretat (61.8 %) kishin më pak se arsimin e mesëm të lartë. Kjo shifër ishte gjithashtu nën 40 % në katër vende të BE-së, përkatësisht në Portugali, Itali, Maltë dhe Spanjë.

Duke parë detajet e arritjeve të mesme arsimore, të përbërë nga orientimi i përgjithshëm dhe profesional, pjesa e arsimit profesional është mjaft e lartë në disa vende. %ja e njerëzve me orientim profesional në një nivel të mesëm arsimor ishte mbi 45 % në nëntë vende të BE-së, përfshirë Çekinë (63.9), Poloninë (52.2) dhe Gjermaninë (47.4).

%ja e të diplomuarve të arsimit të lartë rritet ndjeshëm në mesin e popullsisë më të re në të gjithë Europën. Kjo tregon gjithashtu se si kanë ecur vendet në dekadat e fundit. Kështu, niveli i popullsisë së moshës 25-34 vjeç është analizuar gjerësisht nga institucionet ndërkombëtare. Në vitin 2022, 42 % e popullsisë së BE-së të moshës 25-34 vjeç kishte një diplomë të arsimit të lartë. Ai ndryshonte 24.7 % në Rumani në 62.3 % në Irlandë. Ndryshe nga popullsia e moshës 25-74 vjeç, vendet nordike Finlanda dhe Islanda kishin një %je më të ulët të arsimit të lartë se mesatarja e BE-së.

Kjo shifër ishte mbi 50 % në një të tretën e vendeve të BE-së. Dhjetë vende të BE-së ishin gjithashtu prapa objektivit prej 45 % të BE-së deri në vitin 2030. Në 35 vende evropiane ku disponohen të dhëna, gratë e moshës 25-34 vjeç kishin një %je më të lartë të arritjeve të arsimit të lartë sesa burrat.

Në vitin 2022, mesatarisht, %ja e grave me arsim të lartë ishte 47.6 % ndërsa për burrat ishte 36.5 %. Me përjashtim të Finlandës, hendeku gjinor ishte dukshëm më i lartë në vendet nordike dhe baltike në favor të grave. Islanda (25.4 pikë %jeje, ose pp), Sllovenia (23.8 pp) dhe Sllovakia (22.8 pp) shënuan diferencën më të lartë.

Turqia (1.3 pp), Zvicra (3.6 pp) dhe Gjermania (4.6 pp) raportuan hendekun më të vogël, duke treguar se %jet e grave dhe burrave me arsim të lartë janë kaq afër. Të mësuarit gjatë gjithë jetës është gjithashtu i rëndësishëm pasi njerëzit mund të kenë nevojë të përditësojnë aftësitë e tyre. Quhet edhe mësimi i të rriturve që është pjesëmarrja në arsim dhe trajnim për të rriturit. Sipas Eurostat-it, ai përfshin të gjitha aktivitetet e të mësuarit të qëllimshëm, qofshin ato formale, joformale apo joformale.

Qëllimi është të përmirësohen njohuritë, aftësitë dhe kompetencat e pjesëmarrësve. Mësimi i të rriturve është një aspekt i rëndësishëm kur bëhet fjalë për dixhitalizimin dhe automatizimin në tregun e punës. Në vitin 2022, %ja e personave të moshës 25 deri në 64 vjeç në BE që kishin marrë pjesë në arsim ose trajnim në 4 javët e mëparshme ishte 11.9 %, duke filluar nga 1.7 % në Bullgari dhe 36.2 % në Suedi.

Ndërsa përqindja e mësimit të të rriturve ishte e lartë në vendet nordike, vendet e Ballkanit kishin përqindje dukshëm më të ulëta në krahasim me mesataren e BE-së.